αυτό το βιβλίο αντιπροσωπεύει στη πράξη μιαν αντίφαση και δεν φοβάται αυτή την αντίφαση:Σε αυτό καταγγέλλεται η εμπιστοσύνη στην ηθική-για ποιό λόγο?Απο ηθικότητα![ΑΥΓΗ]_''Νιώθω καλά που βοηθώ αυτούς τους ανθρώπους,και μόνο το ευχαριστώ τους με γεμίζει''...δήλωνε μια κυρία,όλο καμάρι,σ'ένα νησί του ανατολικού αιγαίου αναφορικά με τη βοήθεια που προσέφερε στους καταναγκαστικώς προσφερόμενους πρόσφυγες.
Οχι εγωιστικό:Ο ένας είναι κενός και θα ήθελε να νιώθει γεμάτος,κι ο άλλος είναι υπερπλήρης και θα ήθελε ν'αδειάσει,-και οι δύο παροτρύνονται ν'αναζητήσουν ένα άτομο που μπορεί να τους βοηθήσει σ'αυτό.Κι αν ερμηνεύσουμε αυτό το φαινόμενο με την ανώτερη έννοια του,θα του δώσουμε και στις δυο περιπτώσεις το ίδιο όνομα:Αγάπη.-Πως?Η αγάπη μπορεί λοιπόν να είναι κάτι μη εγωιστικό?[ΑΥΓΗ]
_''Η αγορά υπάρχει,αγοράζει οτιδήποτε και πληρώνει χωρίς όριο.Ο καπιταλιστής είναι πρόθυμος να πουλήσει ακόμα και το σκοινί με το οποίο θα τον κρεμάσουν''/Μαρξ
Μ'αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά υπό τον όρο να χαθούν,γιατί καθώς χάνονται ξεπερνούν τον εαυτό τους
Οποιος περιφρονεί τους άλλους είναι φασίστας/Μπρεχτ
Μ'αρέσουν εκείνοι που τους κατακλύζει μεγάλη περιφρόνηση,γιατί φέρουν μέσα τους τον έσχατο σεβασμό,είναι τα βέλη της επιθυμίας που τεντώνεται προς την άλλη όχθη[Τάδε έφη Ζαρατούστρα]
_ΛΑΘΕΜΕΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:Οταν κάποιος έχει αποδείξει την ύψιστη ωφελιμότητα ενός πράγματος,δεν έχει κάνει ακόμη ένα βήμα για να εξηγήσει τη προέλευση αυτού του πράγματος:αυτό σημαίνει ότι με τη χρησιμότητα δεν μπορεί ποτέ κανείς να καταστήσει κατανοητή την αναγκαιότητα της ύπαρξης.Αλλά είναι ακριβώς η αντίθετη κρίση που έχει επικρατήσει ως τώρα-και μάλιστα ως το πεδίο της πιο αυστηρής επιστήμης.[ΑΥΓΗ]
...Είναι δυνατόν να στέλνει ο ήλιος τις αχτίδες του στο τίποτα κι η νυχτερινή αγρύπνια των αστεριών να σπαταλιέται σε θάλασσες δίχως διεξόδους και σ'ακατοίκητες περιοχές?
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ:Αλλοτε οι φιλόσοφοι δέχονταν εκ των προτέρων ότι η σωτηρία του ανθρώπου έπρεπε να στηρίζεται στη γνώση για τη καταγωγή των πραγμάτων.Αντίθετα,όλες οι αξιολογήσεις,όλα τα''ενδιαφέροντα''που θέσαμε στα πράγματα,αρχίζουν ν'αποκτούν τη σημασία τους στο μέτρο που με τη γνώση μας επιστρέφουμε στα ίδια πράγματα.Με τη γνώση για τη καταγωγή,αυξάνεται η ασημαντότητα της καταγωγής:ενώ το κοντινό,αυτό που είναι μέσα μας και γύρω μας αρχίζει σιγά σιγά να εμφανίζει χρώματα,κάλλη,αινίγματα και σημασίες,που τίποτα απ'αυτά δεν επιτρεπόταν να ονειρευτεί η αρχαία ανθρωπότητα.[ΑΥΓΗ]Κι όταν ένα πράγμα καταδειχτεί ως βλαβερό,ή ακόμη χειρότερα άσκοπο-δηλ.ουδέτερο-,αυτό σημαίνει ότι δεν είναι αναγκαίο?Κάλλιστα,αυτό που φαινόταν ουδέτερο σε κάποια περίοδο,μπορεί να δειχτεί ''σκοπούμενο''σε μια μεταγενέστερη[ή ανάποδα χρονικά],κι αυτό που έμοιαζε ωφέλιμο ν'αποδειχτεί βλαβερό.Με την ανακάλυψη του σκοπού της καταγωγής,ακολουθεί μια προδιαγεγραμμένη σημασιοδότηση των δυνατοτήτων για χρήση αυτού του πράγματος.Η πηγή αυτού του πράγματος έφτιαξε αυτό το πράγμα για να επιτελεί μια συγκεκριμένη λειτουργία.Οποιαδήποτε παρέκκλιση σημαίνει αυτόματα''λάθος'',κακή χρήση''.Αρα,τίθονται συγκεκριμένοι κανόνες.
Είναι δυνατόν οι αχτίδες του ήλιου να φωτοσυνθέτονται απο τα φυτά αλλά να προκαλούν παρενέργειες στο σώμα και στα γυμνά μάτια του ανθρώπου?
ή όπως ρωτούσε ο Ηράκλειτος:πως θα φαινόταν η σημασία του φωτός χωρίς το σκοτάδι,ή της υγείας χωρίς την αρρώστια?Δεν είναι μόνο θέμα υποκειμενισμού ή αντικειμενικότητας,αλλά ότι κι η χρησιμότητα έχει τη βλαβερή της συνέπεια και το βλαβερό την ωφελιμότητα του.Ανακατευόμενες οι ωφέλειες κι οι χρησιμότητες,καταστούν πολύπλοκη την αναγκαιότητα της ύπαρξης,όπως ακριβώς πολύπλοκος είναι κι ο άνθρωπος:Πηγαίνοντας ο καθένας στο κοντινό του μέσα του αλλά και στους γύρω του,δίνει διαφορετικές σημασιοδοτήσεις στο''ωφέλιμο''και το''βλαβερό'',αναλόγως των συνεπειών πάνω στον εαυτό του.Κι αυτό δεν είναι υποκειμενικό?Οχι,εαν μπαίνει στη σύγκριση με το γύρω του:Αυτό που είναι καλό για μένα,είναι κακό για σένα-άρα αυτό που εσένα απωθεί,εμένα με κάνει ν'αναρριγώ σύγκορμα
Απο την άλλη,στο ζαρατούστρα τίθεται το ερώτημα:Τι θα ήσουν αστέρι χωρίς αυτούς που φωτίζεις;
Στην ''αέναη ευφορία''-που κατακρημνίζει την έξωθεν κι έσωθεν επιβεβλημένη τυραννία της πανταχού ευτυχίας-ο ευφυέστατος και μπριόζος Π.Μπρυκνέρ,επισημαίνει:Η ζωή δεν περιορίζεται ποτέ στην εναλλαγή του υψηλού με το χαμηλό ή στην αντιστροφή τους.Ανάμεσα τους υπάρχει μια ολόκληρη γκάμα απο μικρές χαρές που δεν γίνεται να τις υποτιμήσουμε.Προπάντων υπάρχει μια χαρά πολύ πιο σημαντική απο την ευτυχία,που είναι απλώς και μόνο η χαρά του ζην,η χαρά του ότι βρισκόμαστε εδώ κάτω στη γη για μια εφήμερη και τρελή περιπέτεια.
Είναι δύσκολο ν'αποδεχτούμε έναν ορισμό της χαράς σαν μια άνευ όρων επιδοκιμασία της ζωής,απόλυτη συγκατάθεση προς αυτό που είναι η ζωή,σαν amor fati-αγαπημένη μοιραιότητα[Νιτσε].Μονάχα ένα βήμα χωρίζει τη συναίνεση απο την υποταγή,κι αυτά τα λόγια θυμίζουν εξοργιστικά τα κηρύγματα των πιο οπισθοδρομικών θρησκόληπτων.Αντίθετα,δεν υπάρχει χαρά της ζωής παρά μόνο μέσα στη διάκριση μεταξύ μισητού και απολαυστικού,μέσα στην άρνηση ν'αποδεχόμαστε τα πράγματα έτσι όπως είναι.Η δυνατότητα να λέμε ναι δεν έχει αξία παρά μόνο όταν έχουμε και τη δυνατότητα να λέμε όχι.
Αλήθεια,τι κάνει ο άνθρωπος αυτός που απαρνιέται;Λαχταρά έναν κόσμο ανώτερο,επιθυμεί να πετάξει ψηλότερα και μακρύτερα απο τους ανθρώπους της κατάφασης.Πετάει χίλια δυο πράγματα που θα του ήταν εμπόδιο στο πέταγμα του,και ανάμεσα στα''πράγματα''αυτά βρίσκονται ένα σωρό χρήσιμα και πολύτιμα που του χρειάζονται[τα ούτε υψηλά μα ούτε και χαμηλά...],κι όμως τα θυσιάζει στη δίψα του για τα ύψη.Απ'αυτόν βλέπουν μόνο αυτή τη θυσία,αυτήν την απόσταση,και γι'αυτόν τον ονομάζουν απαρνητή.
Και είναι στην πραγματικότητα ένας απαρνητής,κουκουλωμένος στο ράσο του,που ανορθώνεται μπροστά μας σαν την ίδια τη ψυχή ενός αχάτη.
Ο άνθρωπος αυτός είναι ευχαριστημένος απο την εντύπωση που προξενεί.Θέλει να μας κρύψει τον πόθο του,την υπερηφάνεια του,τον σκοπό που έχει να πετάξει πάνω απο εμάς...
Ναι,αλήθεια!είναι πολύ περισσότερο επιδέξιος απ'όσο τον θεωρούσαμε,αυτός ο τόσο ευγενικός απέναντι σε όλους μας άνθρωπος...αυτός ο ομολογητής!
Γιατί είναι κι αυτός,όπως όλοι εμείς,ένας ομολογητής,ακόμα κι αν απαρνιέται.[ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΑΡΝΙΕΤΑΙ/ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ]
Τις''χαρές που δεν γίνεται να τις υποτιμήσουμε'',ο Νίτσε τις αφήνει για τους άλλους:Λέει ναι,''αυτός ο τόσο ευγενικός άνθρωπος απέναντι σε ΟΛΟΥΣ'',όμως ταυτόχρονα αρνείται και πράγματα που απο τον σωρό των πραγμάτων είναι χρήσιμα και πολύτιμα ακόμη και για τον ίδιο τον εαυτό του.
Απαρνιέται ακόμη κι αυτά στα οποία συνομολογεί.Λέει όχι και εκεί που ομολογεί ναι,αρνείται ν'αποδεχτεί τα πράγματα έτσι όπως είναι,ακόμη και μέσα στο εσώτερο είναι του:Τον εμποδίζουν να φτάσει ψηλότερα,πράγμα για το οποίο είναι απόλυτα έτοιμος απο ή συν τω καιρό,καθ'ότι έχει διακρίνει-εξάγει τα σωστά συμπεράσματα απο τη χρησιμότητα των πραγμάτων,την ζωτική ανάγκη της συγκριτικής συνύπαρξης χαμηλότερων εμποδίων μέσα του,αλλά κυρίως στους άλλους.Με τι σκοπό?Να μην γίνουν το απόλυτο μονοπώλιο που με τη γενική χρήση του,θα ξεφτίσει,θα φθείρει,χωρίς να δεικνύει ότι υπάρχει κάπου ''παρεμφερώς αλλού''στον ορίζοντα μας μια άλλη μακρυνή όχθη που μας τραβάει περισσότερο.
Ο''πλησίον''επαινεί την ανιδιοτέλεια γιατί κερδίζει απ'αυτή.Αν αυτός ο πλησίον σκεφτόταν με τον ίδιο''ανιδιοτελή''τρόπο,δεν θα ήθελε τη θυσία αυτής της δύναμης,αυτή τη ζημιά που επωφελείται απ'αυτή.Θα εναντιωνόταν στη γέννηση των κλίσεων του!Και κυρίως θα εκδήλωνε τη δική του ανιδιοτέλεια υποστηρίζοντας πως δεν είναι καλή.
Αυτό φανερώνει η βασική αντίφαση της ηθικής που τόσο πολύ προβάλλουν.Τα αίτια της βρίσκονται σε αντίφαση με την αρχή της.Το επιχείρημα που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει για ν'αποδείξει πως είναι νόμιμη,το αποκρούει το κριτήριο της για το καλό.Για να μη σκοντάφτει στην ίδια της την ηθική θα έπρεπε η αρχή του:''Πρέπει ν'απαρνηθείς και να θυσιάσεις τον εαυτό σου'',να οριζόταν μόνο απ'ένα ον που θ'απαρνιόταν,εφαρμόζοντας την,τα προσωπικά του πλεονεκτήματα και που ίσως θα προξενούσε την ίδια του την πτώση με τη θυσία που θ'απαιτούσε απο τα άτομα...[ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑΣ/ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ]
Τα αίτια σε αντίφαση με την αρχή:Λένε όχι και για λογαριασμό αυτών που θα μπορούσαν κάλλιστα να πούνε ναι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου