Κυριακή 31 Ιουλίου 2022

Εξουσία κι ευδαιμονία

 Η διαμάχη Θρασύμαχου ονομα και πράμα με τον Σωκράτη για έναν ικανοποιητικό ορισμό της δικαιοσύνης,μαίνεται:

Θρασύμαχος:Δεν είσαι σε θέση Σωκράτη να ξεχωρίσεις τι είναι πρόβατα και τι είναι βοσκός.Επειδη πιστεύεις πως οι βοσκοί και οι βουκολοι δεν φροντίζουν για το καλό των προβάτων και των βοδιών και πως τα παχαινουν και τα περιποιούνται για κάθε άλλο παρά για το συμφέρον των αφεντικών τους.


Η αδικία έχει στην εξουσία της τους πραγματικά απλοϊκούς κι αγαθούς ανθρώπους και πως αυτοί υποκύπτουν σε όλα στο συμφέρον του ισχυροτερου και τον κάνουν ευτυχισμένο με τις υπηρεσίες τους,ενώ τον εαυτό τους κάθε άλλο.

Ο δίκαιος σε όλες τις περιστάσεις παίρνει την χαμένη μπρος στον άδικο.Στις διαχειρισεις δημοσίων λειτουργιών ο δίκαιος,κι αν συμβεί να μην πάθει καμμίαν άλλην ζημιά, αφήνει τα ιδιωτικά του συμφέροντα να παίρνουν τον κατήφορο και τίποτα από το δημόσιο δεν ωφελείται επειδή είναι ακέραιος - κι εκτός απ' αυτά, αποκτά κι εχθρούς τους οικείους και τους γνώριμους του όταν δεν θελήσει να τους κάνει καμιά ευκολια έξω από το δίκιο.

Σωκράτης: Θέλω να στέκεσαι σε κεινα που λες ή αν έχεις ν' αλλάξεις κάτι,να το κάνεις φανερά και να μην μας ξεγελάς.Γιατι τώρα βλέπεις Θρασύμαχε, ενώ στην αρχή όρισες με όλη την ακρίβεια τον καθαυτό γιατρό,δεν ενομισες πως έπρεπε να φυλάξεις την ίδια την ακρίβεια και για τον ορισμό του αληθινού βοσκού,αλλά νομίζεις πως αυτός, ενόσω είναι τέτοιος, δουλειά του έχει να παχαινει τα πρόβατα του χωρίς καθόλου ν'αποβλέπει για το καλό τους,σαν να ήταν μάλλον κανας πανηγυράς ή σαν κανένας επιχειρηματίας που τα έχει για κερδοσκοπία (ούτε το κίνητρο του κέρδους εξαναγκάζει τον βοσκό να περιποιείται τα πρόβατα, ούτε αρέσουν τα πανηγύρια και πολλές επισκέψεις στον Πειραιά στον Σωκράτη), ενώ πραγματικως η ποιμενική κανένα άλλο σκοπό δεν έχει παρά να φροντίζει για το καλύτερο εκείνου που της έχουν εμπιστευθεί ( οι αγορές κι οι καταναλωτές).

Για κάθε διοίκηση, κανένα άλλο σκοπό δεν έχει παρά να φροντίζει για το καλύτερο εκείνου που το έχει στη δικαιοδοσία της.Φανταζεσαι πως οι άρχοντες των πόλεων,κι εννοώ οι πραγματικοί άρχοντες ( μάλλον υπάρχουν...κι αυτοί που λέει ο Θρασύμαχος οι ισχυροί με τις ειδικές ικανότητες που τους κάνουν ισχυρούς γιατί αναλαμβάνουν μια ευθύνη που ο ίδιος ο Σωκράτης θα παραδεχθεί ότι είναι αντιδημοφιλης),με ευχαρίστηση τους κυβερνούν?

Θρασύμαχος: Όχι το φαντάζομαι αλλά είμαι απολύτως βέβαιος

Σωκράτης:Και πως, Θρασύμαχε?Δεν παρατηρείς ότι τις άλλες δημόσιες  υπηρεσίες ( μάλλον όσες λιγότερες τόσο καλύτερες για τους πολίτες τους ιδιώτες διαχρονικως) κανείς δεν τις αναλαμβάνει με ευχαρίστηση αλλά απαιτούν μισθό γιατί δεν περιμένουν ωφέλεια απ' αυτές οι ίδιοι, αλλά μόνο εκείνοι που για χάρη τους την εξασκούν?


... Σωκράτης:Παραδεχτηκαμε λοιπόν πως ιδιαίτερη είναι η ωφέλεια κάθε τέχνης.Καθε τέχνη εκτελεί τον προορισμό της και παρέχει σε άλλους την ωφέλεια που της είναι ορισμένη.

Έγινε λοιπόν φανερό Θρασύμαχε,πως καμιά τέχνη δεν αποβλέπει σε εκείνο που της είναι ωφέλιμο της ίδιας αλλά εκείνου που έχει στη δικαιοδοσία της.Για αυτό δεν αναλαμβάνει κανείς μίαν αρχή με ευχαρίστηση του, ούτε παίρνει πάνω του ξένες έγνοιες στα καλά καθούμενα αλλά απαιτεί μισθό, διότι ένας που πρόκειται να εξασκήσει μια τέχνη καθώς πρέπει ( αυτά τα καθώς πρέπει θα οδηγήσουν τον Σωκράτη-μέσω του κομιστή Πλάτωνα πάντα -στις τερατογενέσεις των "τελικών λύσεων" που θα προταθούν στην πλατωνική πολιτεία),δεν έχει να περιμένει τίποτε καλό για τον εαυτό του από κεινα που κάνει και προστάζει,αλλά όλα γίνονται για εκείνον που έχει στην εξουσία του.

Για αυτό καθώς φαίνεται έγινε ανάγκη να οριστεί αμοιβή για όσους θέλουν ν' αναλάβουν μια εξουσία, χρήματα και τιμές ή ακόμα και τιμωρία για όσους αρνούνται να την αναλάβουν.

Και τότε τα χρήματα κι οι τιμές γίνονται ωραιότατο κίνητρο για επίδοξους " εξουσιαστές"- αν κι υπάρχει πάντα η επιβολή της δικής σου θεώρησης του κόσμου και των ανθρώπων που προσφέρουν κι αυτή ένα ψήγμα εσωτερικού κέρδους περηφάνειας για τον φορέα της κ.α. ...





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου