Να σκεφθούμε για την περιουσία και με ποιο τρόπο πρέπει να διευθετηθεί το θέμα για τους μελλοντικούς πολίτες της άριστης πολιτείας: να υπάρχει κοινοκτημοσύνη ή ιδιοκτησία;
Ποιο είναι λοιπόν το καλύτερο σύστημα για την περιουσία; Πρέπει, έστω κι αν γυναίκες και τα παιδιά δεν είναι κοινά σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους, να θεσπιστεί κοινοκτημοσύνη μόνο για τα περιουσιακά στοιχεία; Δηλαδή τα κτήματα να είναι μεν τα περιουσιακά στοιχεία και χωριστά, ενώ η σοδειά να καταναλώνεται από κοινού (όπως γίνεται σε ορισμένα έθνη), ή αντίθετα η γη να είναι κοινή και να καλλιεργείται από κοινού,αλλά η σοδειά να μοιράζεται σε καθένα χωριστά σύμφωνα με τις ανάγκες του ή πάλι μήπως είναι καλύτερα τόσο η γη όσο και η σοδειά να είναι κοινά;
Αν άλλοι είναι οι καλλιεργητές και άλλοι οι ιδιοκτήτες τότε το θέμα είναι διαφορετικό και ευκολότερο,ενώ αν καλλιεργούν οι ίδιοι, τότε το θέμα της ιδιοκτησίας δημιουργεί περισσότερες δυσκολίες. Αν δεν μοιράζονται ίσα την εργασία και την απόλαυση, αλλά άνισα, τότε αναγκαστικά όσοι κοπιάζουν περισσότερο και παίρνουν λιγότερα θα διαμαρτυρηθούν εναντίον όσων κοπιάζουν λιγότερο και απολαμβάνουν περισσότερα.
Η κοινοκτημοσύνη παρουσιάζει λοιπόν διάφορες δυσκολίες. Το ισχύον σύστημα όμως , αν μάλιστα βελτιωθεί με χρηστά ήθη και σωστούς νόμους, θα γίνει πολύ καλύτερο,διότι θα συγκεντρώσει ό,τι καλό έχουν και τα δυο συστήματα, δηλαδή και της κοινοκτημοσύνης και της ατομικής ιδοκτησίας[συνεταιρισμοί μπορεί να υπάρξουν μόνο σε σύστημα ελεύθερης αγοράς και ποτέ το αντίστροφο].
Μέχρι ένα βαθμό πρέπει να υπάρχει κοινοκτημοσύνη, γενικώς όμως ισχύει ότι τις συγκρούσεις δεν τις προκαλεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον κάθε ιδιοκτήτη,οποτε μάλλον θα μειωθούν όταν καθένας προσέχει τη δουλειά του. Μόνο για λόγους καλοσύνης υπάρχει κοινή χρήση. Όταν καθένας έχει την περιουσία του δίνει ένα μέρος στους φίλους του και άλλα τα μοιράζεται από κοινού, όπως για παράδειγμα οι Λακεδαιμόνιοι χρησιμοποιούν ο ένας τους δούλους του άλλου σαν δικούς του, αλλά και τα άλογα και τα σκυλιά και αν τους λείψουν εφόδια σε ένα ταξίδι ικανοποιούνται με ότι βρίσκουν στα χωράφια στην εξοχή.
Είναι απερίγραπτο το πόση ευχαρίστηση προκαλεί σε κάποιον η σκέψη ότι κάτι. του ανήκει. Είναι φυσικό ν' αγαπάει κανείς τον εαυτό του, δεν είναι μάταιο . Δίκαια όμως κατακρίνεται και η ''φιλαυτία"και φιλαυτία δεν είναι να αγαπάμε τον εαυτό μας, αλλά να τον αγαπάμε πολύ περισσότερο από όσο πρέπει. Το ίδιο ισχύει και για τον φιλοχρήματο, μιας και όλοι οι άνθρωποι αγαπούν τα χρήματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου